Publikacje » Working Paper

Wyślij | Drukuj

Model operacyjny spójności terytorialnej

dr Zbigniew Mogiła

O ile w przypadku badań, dotyczących podażowej strony gospodarki, neoklasyczna funkcja produkcji była poddawana modyfikacjom zorientowanym na uwzględnienie niereplikowanych lub częściowo replikowanych przestrzennie czynników, o tyle kategoria terytorium została w ograniczonym stopniu wprowadzona na grunt teorii utylitarystycznej. Głównym celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie sformalizowanego modelu optimum terytorialnego łączącego społeczną użyteczność terytorialną z funkcją produkcji w ramach paradygmatu nurtu głównego ekonomii. Oczekiwana społeczna użyteczność terytorialna jest określona jako wynik konsensusu między rezydentami danego regionu. Ma ona wpływ na politykę pochodzących z wyboru władz publicznych, które ją odczytują (agregują preferencje miejscowej społeczności wobec terytorium). Generuje ona mechanizmy i procesy czyniące równowagę przestrzenną – opisaną m.in. przez NEG – stanem pozornym, w którym motywacje terytorialne większości rezydentów pozostają niezrealizowane na skutek niesprawności rynku. Oczekiwana społeczna użyteczność terytorialna stanowi niezwykle istotną determinantę procesu optymalizacji ekonomicznej. Pozwala uwzględnić explicite w analizie procesów rozwojowych popyt na wykorzystanie zasobów terytorialnych, który może podlegać wyraźnemu zróżnicowaniu w zależności od danej społeczności. Model optimum operacjonalizuje spójność terytorialną, nadając jej utylitarny charakter. Wytyczając cele i dobierając do nich adekwatne instrumenty działania, instytucje odpowiadające za politykę rozwoju mogą dążyć do osiągnięcia maksymalnego produktu regionalnego przy określonym poziomie społecznej użyteczności terytorialnej. Empiryczna ilustracja modelu optimum terytorialnego wykonana dla województwa dolnośląskiego potwierdziła znaczenie zróżnicowanych preferencji w zakresie rozwoju przestrzennego dla wzrostu gospodarczego. Nie należy traktować spójności terytorialnej jako kategorii absolutnej, tj. idealnego, uniwersalnego stanu terytorium, który zapewni mieszkańcom satysfakcję i zadowolenie.

Artykuł wykorzystuje wyniki projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki „Kategoria spójność terytorialna w polityce spójności. Implikacje dla wzrostu gospodarczego” (no. 2012/05/B/HS4/04212) i jest rozwinięciem Working Paperu Instytutu Rozwoju nr 08/2014.

Link do publikacji 

Ostatnie publikacje tego autora:

• Model operacyjny spójności terytorialnej
• Spójność terytorialna w kontekście neoklasycznych teorii wzrostu
• Model operacyjny spójności terytorialnej